Skarpa Warszawska 8/2021

Miasto ruin

Zniszczenia wojenne Warszawy podczas drugiej wojny światowej to dla nas, miłośników historii stolicy, oczywistość. Często myślimy o roku 1944 i 1945 przez pryzmat tych kilku ikonicznych zdjęć morza ruin, w chwili makabrycznego oddechu między czarną śmiercią i czerwoną zarazą.

Jednak warto przypomnieć, że w tym morzu zniszczeń przetrwały wyspy życia. Warszawiacy, choć ciężko doświadczeni przez wojnę, nigdy się nie poddali. Potem zaś nadchodzi Biuro Odbudowy Stolicy, które, mimo częstych żartów mieszkańców („BOS: Boże, odbuduj stolicę!"), stało się symbolem wielkiej mobilizacji społecznej. Wezwanie „Cały naród buduje swoją stolicę", choć było narzędziem czerwonej propagandy, oddawało niezwykłą ofiarność, tak warszawiaków, jak mieszkańców całej Polski, którzy mimo powojennej biedy i świeżych ran, dołożyli swoje cegły do odnowienia zniszczonego miasta.

O pierwszych miesiącach na warszawskiej Pradze opowie nam Grzegorz Kalinowski, ogrom pracy BOSu opisze Tadeusz Michalski, a Daniel Nalazek przypomni wyzwanie, jakim był transport w mieście ruin. Piotr Wierzbicki pokaże nam wyjątkową granicę w powojennej Warszawie, Stefan Szczepłek przypomni, jak szybko sportowy duch zaczął się odradzać w powojennej stolicy, a Ida Żmiejewska przybliży wcześniejsze zniszczenia Warszawy. Nad tym wszystkim będzie się unosił złowieszczy duch dekretu Bieruta i nieuregulowane odszkodowania wojenne od Niemiec.

Przywoływanie dawnych ran miasta nie ma na celu upajania się makabrą, cierpiętniczego powtarzania rachunku skarg, ale jest naszym małym hołdem dla miasta niezwyciężonego, Warszawy Semper invicta. Te wszystkie katastrofy stolica przetrwała i rozwija się do dziś. Jest to dziedzictwo, z którego możemy być dumni.

Rafał Bielski

Redaktor Naczelny

SPIS TREŚCI:

OD REDAKCJI

Miasto ruin

TEMAT NUMERU:
życie w mieście ruin

Straty Warszawy

Adam Podlewski

Wyzwolony prawy brzeg

Grzegorz Kalinowski

Sześć lat biura odbudowy stolicy

Tadeusz Michalski

Po obu stronach torów

Piotr Wierzbicki

Zeppeliny, „spalona ziemia"
i pociągi na Wschód

Ida Żmiejewska

warszawa detalicznie

Rzemieślnik w zniszczonej Warszawie

Jakub Jastrzębski

historia komunikacji

Przez morze ruin na pace

Daniel Nalazek

Warszawskie smaki

Jak Syrenka ze Smokiem

Paweł Płaczek

skarpa sportowa

Sport między gruzami

Stefan Szczepłek

wywiady

Nic co warszawskie nie jest mi obce

O pamięci, Warszawie i górach z Wojciechem Brańskim
rozmawia Adam Podlewski