Magazyn Historia Bez Tajemnic Nr 1 (17) Styczeń/Luty 2024

Sto lat temu narodził się dwudziestowieczny totalitaryzm, reprezentowany przez Adolfa Hitlera, Józefa Stalina i Benita Mussoliniego. Czy rzeczywiście był formą sprawowania władzy nieznaną w poprzednich stuleciach? Bez przesady – starożytny Babilon czy Rzym cesarzy też nie były demokracjami, podobnie jak imperium Karola Wielkiego. Rzecz w tym, że z biegiem wieków nawet najbardziej skłonni do tyranii władcy musieli zacząć się liczyć z opinią podwładnych i to nie tylko tych, którzy znajdowali się w orbicie dworu. Car Rosji Mikołaj II także miewał zapędy dyktatorskie, ale na przełomie XIX i XX wieku „złapanie narodu za twarz" było misją niemal niewykonalną. Dlatego tak trudno wytłumaczyć, że w XX wieku, wieku intelektualistów, filozofów i bojowników o prawa człowieka, wspomniana na początku trójka bez większego problemu zamieniła swe kraje w tyranie; w obozy koncentracyjne, gdzie jakikolwiek głos krytyki wobec władzy karany był w najsurowszy sposób. A jeszcze trudniej wytłumaczyć, że dyktatorzy zaskarbili sobie sympatię i poparcie dużej części społeczeństwa, a głoszone przez nich idee napotykały podatny grunt także w innych krajach. W tym numerze próbujemy odpowiedzieć na te pytania, ale mamy świadomość, że zagadnienie jest tak naprawdę niewyjaśnialne...

ARTUR GÓRSKI, REDAKTOR PROWADZĄCY

Spis treści:

Na gorąco

Odkrycia, konferencje, publikacje, rocznice

Na czasie

Jak hartował się totalitaryzm

Wojciech Lada

Sto lat temu zaczęły się formować europejskie dyktatury

Gość z pomnika

Katarzyna I: seks, wódka i plotki

Mariusz Samp

Historia monarchini, która dwór zamieniła w jedną wielką „imprezownię"

Za kulisami

A mogło nie być komunizmu w Chinach!

Łukasz Czarnecki

Czang Kaj-szek był bliski przejęcia pełni władzy w Państwie Środka

Spec ma głos

Czujemy głód wiedzy na temat historii sprzed Mieszka I

Rozmowa z publicystą Michaelem Morys-Twarowskim

Saga, jakiej nie było

Rozmowa z filmoznawcą, prof. Markiem Hendrykowskim

Pałac Saski

Ruszyła kampania Fototeka Pałacu Saskiego

Na tropie starych fotografii „salonu stolicy"

Nasze śledztwo

Lawrence z Arabii... znad Wisły

Wojciech Lada

Życiorys oficera wywiadu Mieczysława Słowikowskiego niezwykle przypomina dzieje Thomasa E. Lawrence'a.

Wolne Tematy

A mogliśmy być potęgą kolonialną!

Krzysztof Bochus

Jak Jakub Kettler próbował zdobyć Karaiby dla szlacheckiej Rzeczypospolitej

Wielka bitwa, o której zapomnieliśmy

Mariusz Samp

W 1399 roku doszło do wielkiego starcia wojsk litewskich i tatarskich

Ślepa uliczka Mieszka I

Artur Foryt

Niewiele brakowało, a młode państwo polskie rozpadłoby się po śmierci pierwszego władcy

Jedyna taka kolekcja

Krzysztof Bochus

Niezwykłe dzieje kolekcji sztuki Karoliny Lanckorońskiej

Jak uczynić Biały Dom przytulniejszym

Małgorzata Giermaz

Jak królowa dizanju Sister Parish podbiła Amerykę

Jak szef kupców obalił monarchę

Artur Foryt

Wielka rewolucja francuska miała miejsce już

w średniowieczu

Blitzkrieg na Zanzibarze

Krzysztof Bochus

Burzliwy przebieg najkrótszej wojny w dziejach

Przeczytane, opisane

Wsparcie kultury przez biznes jest niezwykle ważne

Rozmowa z prezesem PGE Wojciechem Dąbrowskim i relacja z wernisażu wystawy prac Mariana Kołodzieja
„Klisze Pamięci, Labirynty".

Bo lont był odrobinę za długi

Fragment książki Andrewa Robertsa „Napoleon"

Gdyby Kościuszki nie spadł z konia...

Fragment książki Normana Daviesa „Galicja"

Pocztówki z Warszawy

Łukasz Dybowski

Omówienie książki Rafała Bielskiego „Było takie miasto... Warszawa"